امنیت بلاکچین و پتانسیل کاربری در زندگی واقعی

بالا گرفتن تب ارزهای دیجیتال، شناخت امنیت بلاکچین (Blockchain security) را ضروری می کند. به عبارت ساده تر، فناوری بلاکچین که به عنوان معروفترین مدل معماری دفتر کل توزیع شده DLT شناخته می شود، راهی امن برای اشتراک گذاری داده ها با دیگران است. اطلاعات به اشتراک گذاشته شده در یک شبکه بلاک چینی در یک مکان واحد ذخیره نمی شود بلکه در چندین مکان به طور همزمان به ثبت می رسد، به این معنی که داده های ذخیره شده در آن به صورت عمومی بوده و برای همه کاربران اینترنت قابل دسترسی هستند. به گونه ای که هیچ نسخه متمرکزی از این اطلاعات وجود ندارد که مستعد هک شدن باشد، چرا که تمام داده های ذخیره شده در آن توسط میلیون ها دستگاه به طور همزمان میزبانی می شوند. به طور خلاصه بلاکچین یک سیستم دیجیتال برای ثبت تراکنش ها و داده های مرتبط در چندین مکان به طور همزمان است که همین توزیع پذیری امنیت بلاکچین را تضمین می کند.

عوامل اصلی در امنیت بلاکچین کدامند؟

حال سوال اصلی این است که چه چیزهایی بلاکچین را ایمن می کند؟ و پاسخ به این سوال دو جنبه اصلی را شامل می شود:

نودهای شبکه

Node می تواند هر وسیله ای مانند لپ تاپ، کامپیوتر یا تلفن هوشمند باشد. تنها نکته مهم این است که باید فعال باشد و نیز آدرس IP و MAC مشخصی داشته باشد. نودها نقش مهمی را در این فرآیند بازی می کنند، زیرا با نگه داشتن یک نسخه از بلاک چین که به صورت خودکار با پیوستن به شبکه بلاک چین دانلود می شود، از شبکه پشتیبانی می کنند.

از سوی دیگر اثر انگشت رمزنگاری در آنها به عنوان مهر و موم عمل می کند، چرا که برای هر بلوک به صورت منحصر به فرد ایجاد می شود و نیز از ثبت دستگاه (NODE) در هش ایجاد شده، اطمینان حاصل می کند. نودها همچنین در مورد اشتراک گذاری تاریخچه توافقی بلوک ها به اجماع می رسند که این امر نیز به امنیت بلاکچین کمک شایانی می کند، به عبارت دیگر سبب می شود تا بلاکچین ها در برابر دستکاری دست نخورده باقی بمانند.

تمرکززدایی (decentralisation)

همانطور که از معنای اصطلاح تمرکززدایی مشخص است، این فرآیند به میزبانی شبکه بلاکچین بر روی میلیون‌ها لپ‌تاپ، تبلت یا تلفن هوشمند اشاره دارد که به عنوان «Node» شناخته می شوند.

شبکه غیرمتمرکز در مقایسه با شبکه متمرکز نسبتا ایمن تر است، چرا که شبکه متمرکز مستعد هک بوده و در آن تمام داده ها در یک دستگاه ذخیره می شوند. بنابراین به دلیل تعداد زیاد نودها و نسخه های متعدد از یک داده موجود در آنها؛ امنیت بلاکچین بالاتر بوده و از بین نرفتن اطلاعات را با استفاده از یک شبکه غیرمتمرکز تضمین می کند.

آیا بلاکچین به همان اندازه ایمن است که به نظر می رسد؟

مهم نیست که پروتکل بلاکچین چقدر امن به نظر می رسد، هکرها همیشه می توانند به محافظت شده ترین پروتکل ها نفوذ کنند. حتی اگر توسعه‌دهندگان از روش های آزمایش شده برای ایمن نگه داشتن بلاکچین ها استفاده کنند، قرار دادن داده ها به روش های ایمن، هرگز آسان نیست.

گره ها در شبکه بلاک چین باید به طور مداوم با یکدیگر در ارتباط باشند تا بتوانند مقایسه ای از داده ها را پردازش کنند. در نتیجه اگر یک مهاجم ارتباطات یک گره را در دست بگیرد، ممکن است بتواند آن را فریب دهد تا شبکه پذیرای تراکنش های جعلی باشد.

کاربران شبکه بلاکچین چه کسانی هستند؟

اگرچه که در حال حاضر، شبکه های بلاک چین به طور گسترده در فناوری خدمات مالی استفاده می شود اما آنها روز به روز در حال پیشرفت هستند و تاکنون در بسیاری از صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته اند: مراقبت های بهداشتی، حمل و نقل، انرژی و هر آنچیز که می توانیم به آن بیاندیشیم، می تواند در زمره کاربری های بلاکچین قرار بگیرد.

از این رو طبق گزارش بانک جهانی، بیش از 430 میلیارد دلار انتقال پول در سال 2015 به شبکه های بلاکچینی ارسال شده است و نیز طبق گزارش ها تقاضا برای توسعه دهندگان بلاکچینی رو به افزایش است. رایج‌ترین رابط کاربری گرافیکی که برای بلاکچین ها ایجاد می شود، اپلیکیشن های کیف پول هستند که افراد از آن برای مبادلات رمزارزی و ذخیره دارایی های رمزنگاری شده در کنار سایر ارزهای دیجیتال استفاده می کنند.

بلاکچین های عمومی و خصوصی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

بلاکچین های عمومی به همه اجازه می دهند تا اطلاعات ثبت شده بر روی آنها تا زمانی که بخشی از فرآیند اجماع هستند، توسط عموم جامعه مشاهده شوند. بلاک چین های عمومی در حقیقت همان هایی هستند که برای تایید تراکنش ها به قدرت پردازش کامپیوتری نیاز دارند. این فرآیند را به عنوان استخراج یا استیکینگ نیز می شناسیم.

از سوی دیگر، بلاکچین های خصوصی، توانایی ویرایش و ثبت داده را تنها به تعداد مشخصی از سازمان ها یا گروهی از کارمندان محدود می کنند. به عبارت دیگر در آنها هیچ یک از طرفین نمی تواند بدون اجماع سایر نودهای موجود در شبکه، هیچ بلوکی را تغییر دهند. مکانیسم های اجماع در بلاکچین یکی دیگر از ویژگی هایی هستند که به امنیت بلاکچین کمک می کنند.

بلاک چین برای چه چیزهایی خوب است؟

کاربردهای بلاکچین لزوما در مراحل اولیه توسعه آن مشخص نمی شود. با این حال، اگر به سازمان‌های بزرگ، دولت ها و جالب ترین و بالقوه ترین استارتاپ هایی که با فناوری بلاکچین سر و کار دارند، بنگریم، می توانیم به یک دید کلی از نحوه استفاده از آن در آینده دست یابیم.

بیشترین کاربردهایی که امروز از این فناوری می شود در پنج دسته اصلی جای می گیرد:

دارایی، مالی و سرمایه گذاری

در جایی که تقسیم یا انتقال بسیاری از دارایی ها دشوار است، مدیریت دارایی بوسیله Tokenize کردن دارایی‌ها/سهم‌ها می تواند یک مشکل عمده را در فرآیند معاملات سرمایه گذاری برطرف کند، همچنین با استفاده از صرافی های غیرمتمرکز و اجازه دادن به طرفین معامله برای مبادلات بدون نیاز به نهاد واسط یا شخص ثالث، به سرمایه گذاری ها شکلی دموکراتیک می دهد.

به عبارت دیگر: مدیریت کمتر، هزینه کمتر!

از سوی دیگر، بورس استرالیا در پایان سال 2017 اعلام کرد که قصد دارد از فناوری بلاک چین برای مدیریت تسویه سهام استفاده کند. همچنین گزارش های اخیر مبنی بر اینکه بورس هنگ کنگ نیز به دنبال استفاده از یک سیستم دفتر کل توزیع شده برای کاهش هزینه ها است، نشان می دهد که پیاده سازی بلاک چین در امور مالی در سطح جهانی سرعت یافته است.

در زمینه تراکنش های فرامرزی نیز باید توجه داشت که در حدود 2 میلیارد نفر در سراسر جهان حساب بانکی ندارند، همچنین حتی اگر همه هم دارای حساب بانکی ارزی باشند، باز ارسال حواله از یک کشور به کشوری دیگر یک کار پیچیده و گران است که باید تبدیل به یک مبادله ساده شود. پرداخت های همتا به همتای بلاک چینی می توانند این فرآیند را تسهیل کنند.

احراز هویت

شرکت های رسانه های اجتماعی مانند فیسبوک با فروش اطلاعات شخصی ما به تبلیغ کنندگان، کسب درآمد می کنند. فناوری بلاکچین می تواند یک مدل استفاده جدید مطابق با GDPR ارائه دهد که به موجب آن مشتری به شرکت اجازه می دهد برای مدت محدود و استفاده محدود به سطحی از داده ها دسترسی داشته باشد. در این مدل، کاربر نیازی به نرم افزار مسدود کننده تبلیغات ندارد، زیرا فرآیند دیدن تبلیغات در ازای دریافت خدمات در این مدل، از سوی کاربر انتخاب می شود. در همین راستا، شرکت های Accenture Plc و Microsoft Corp برای ایجاد یک شبکه شناسه دیجیتال با استفاده از فناوری بلاک چین، به عنوان بخشی از یک پروژه تحت حمایت سازمان ملل متحد برای ارائه هویت قانونی به بیش از 1 میلیارد نفر در سراسر جهان بدون هیچ سند رسمی، با یکدیگر همکاری کردند.

بیشتر بخوانید: هویت دیجیتال و عذاب اینترنت مرده

زمین و مستقلات

اگر سند معتبری برای زمین/ملک خود ندارید، نمی توانید در مقابل آن برای راه اندازی یک تجارت وام بگیرید و همچنین نمی توانید برای آینده مالی خود برنامه ریزی کنید، این در حالی است که حدود 70 درصد از جمعیت جهان به سیستم رسمی حقوق مالکیت دسترسی ندارند. این امر فضایی را برای کارگزاران و نهادهای واسط ایجاد می کند تا توسط اینگونه فرآیندهای دولتی از کاربران خود سوءاستفاده کنند. این شکل از فساد مالی و هزینه های بالا به ویژه در کشورهای در حال توسعه بسیار مرسوم هستند. بلاک چین می تواند به پیوند دارایی های فرد با جزئیات وی کمک کند. در همین مسیر کشورهای پیشرفته از جمله سوئد برنامه‌های بلندپروازانه و پیشرفته ای را برای پیاده سازی ثبت زمین و مستقلات در یک بلاک چین خصوصی در نظر دارند.

زنجیره تامین و خدمات اجتماعی

در سال 2017 بانک جهانی یک آزمایشگاه بلاک چین را راه اندازی کرد تا پروژه های آزمایشی را راه اندازی کند تا توسط آنها بتواند حکمرانی و نتایج اجتماعی را در کشورهای در حال توسعه بهبود بخشد. در میان این پروژه ها برنامه جهانی غذا (WFP) نتایج مثبتی در دنیای واقعی با پروژه های مبتنی بر بلاکچین داشت. برای مثال، بیش از 10000 پناهجو در اردوگاه های اردن توسط یک پروژه برنامه جهانی غذا تغذیه می شوند که کوپن های غذا را از طریق سوپرمارکت هایی که در کمپ ها قرار دارند به پناهندگان می دهند. صندوقدارها به اسکنرهای عنبیه مجهز شده اند که هم مشتری را شناسایی می کند و هم پرداخت های استحقاقی آنها را با تأیید داده ها با پایگاه داده سازمان ملل تسویه می کند.

لاگ های تراکنش مبتنی بر بلاکچین همچنین می توانند توزیع مواد غذایی را ردیابی کنند، در نتیجه این امر و رصد زنجیره تامین غذا ضمن افزایش کارایی از تقلب نیز جلوگیری می شود و فرآیند یاری رسانی به پناه جویان بهبود می یابد.

بیشتر بخوانید: راه حل های بلاکچین برای زنجیره تامین

مسافرت و گردشگری

بزرگترین شرکت گردشگری جهان، TUI، اخیراً اعلام کرده است که قصد دارد تمام داده های خود را به بلاکچین منتقل کند. این شرکت از فناوری بلاک چین برای ردیابی قراردادهای داخلی استفاده می کند و یک برنامه کاربردی به نام BedSwap را برای نگهداری سوابق موجودی هتل ها در زمان واقعی راه اندازی کرده است.

همچنین نباید فراموش کنیم که یک مدل دفتر کل توزیع شده واحد مانند بلاکچینی ایمن و شفاف می تواند هزینه های خطوط هوایی، هتل ها و آژانس های مسافرتی را با ساده سازی پرداخت ها و تسویه حساب های بانکی به شدت کاهش دهد.

دکتر رضا نور محمدی در دوره مقدماتی آموزش بلاکچین که به صورت رایگان ارائه می شود، مباحث مربوط به آن را به صورت جامع و ساده توضیح می دهد. همچنین آموزش صفر تا صد بلاکچین را نیز می توانید با شرکت در دوره متوسط و دوره پیشرفته آموزش بلاکچین بیاموزید.

اجماع

امنیت بلاکچین یک سیستم مدیریت ریسک جامع برای شبکه بلاکچین است که از چارچوب های امنیت سایبری، خدمات تضمینی و بهترین شیوه ها برای کاهش خطرات در برابر حملات و کلاهبرداری استفاده می کند. مزیت اصلی استفاده از فناوری بلاکچین این است که به دلیل اصول رمزنگاری، تمرکززدایی و اجماع، امنیت در تراکنش ها را تضمین می کند. در نتیجه ساختارهای داده فناوری بلاکچین دارای کیفیت های امنیتی ذاتی هستند، زیرا بر اساس اجماع، رمزنگاری و اصول تمرکززدایی ایجاد شده اند و هر بلاک جدید اطلاعات به گونه ای به همه بلاک های قبلی متصل می شود که دستکاری در بلاک های دیگر را تقریباً غیرممکن سازد.