توکن تعویض ناپذیر (NFT) – از ماهیت تا کاربری

اگر با بلاکچین آشنایی داشته باشید، حتما اصطلاحاتی چون NFT، توکن تعویض ناپذیر و یا توکن های غیر مثلی را زیاد شنیده اید. اما آیا این اصطلاحات آنقدر که به آن‌ها بها داده می‌شود، ارزشمند هستند؟ آیا به کاربری واقعی خود رسیده‌اند؟  در ادامه به بررسی این سوالات خواهیم پرداخت.

توکن های تعویض‌ ناپذیر دارایی‌های رمزنگاری شده‌ای هستند که طیف گسترده‌ای از اقلام بی‌مثال را نشانه می‌روند. اینگونه توکن‌ها به مانند یک اثر هنری واقعی منحصر به فرد بوده و اساساً ارزش و ماهیتشان بر روی بلاکچین به ثبت رسیده است، پس یکی دیگر از صفات اصلی آن‌ها باید تغییرناپذیری باشد. به همین خاطر زمانی که یک NFT یا (Non-Fungible Token) ایجاد و به  فضای ذخیره‌سازی متمرکز پیوند داده می‌شود، نحوه پیوند داده بسیار حائز اهمیت است. 

دلیلی مبنی بر مناسب نبودن پیوندهای سنتی HTTP: 

با آدرس‌هایی چون https://cloud.domain/my-nft.jpg هر کسی می‌تواند محتوای my-nft.jpeg را با پرداخت کارمزد شبکه تبدیل به یک NFT کند. اما راهی نیست که تضمین ماندگاری یا اصالت محتوای my-nft.jpeg را پس از ثبت به ما بدهد. چرا که صاحب سرور به راحتی می‌تواند در هر زمان ممکن آدرس HTTP مذکور را با محتوایی کاملاً متفاوت جایگزین کرده و باعث شود تا Non-Fungible Token (NFT) مفهوم واقعی خود را از دست بدهد. این مشکل چندی پیش توسط هنرمندی که پس از ایجاد و فروش آثارش به دیگران، تصاویر توکن‌های فروخته شده را تغییر داد، به اثبات رسیده است. 

حل مشکل تغییرپذیری به وسیله IPFS: 

InterPlanetary File System (IPFS) به وسیله آدرس‌دهی اختصاصی به محتوا مشکل تغییرپذیری را حل کرده است. افزودن داده به IPFS یک شناسه محتوا (CID) Card Identification تولید می‌کند که مستقیماً از خود داده استخراج شده و به داده‌های شبکه IPFS  پیوند می‌یابد. از آنجا که CID فقط می‌تواند به طور اختصاصی به یک محتوا متصل شود، تضمین عدم جایگزینی و تغییرناپذیری را به کاربر می‌دهد. البته ممکن است مواردی وجود داشته باشد که کاربر بخواهد تا Metadata را برای توکن تعویض ناپذیر پس از انتشار تغییر دهد. برای این کار باید پس از صدور ipfs://URI به منظور به روزرسانی‌های بعدی یک رمز پشتیبانی به قرارداد هوشمند توکن اضافه شود. 

معاملات، ایده‌های جذاب و کاربری: 

NFT ها را می‌توان در پلتفرم‌های مختلفی ایجاد یا معامله کرد، انتخاب پلتفرم مناسب ارتباط مستقیمی با جنس و نوع کاربری توکن دارد. به عنوان مثال، برای خرید کارت‌های ورزشی بهتر است به پلتفرم Digital Trading Cards مراجعه شود، هرچند که برای طرفداران NBA و بستکبال پلتفرم اختصاصی NBA Top Shot بستر مناسب‌تری خواهد بود. NBA Top Shot علاوه بر کارت‌های دیجیتال با تصاویر لحظات نمادین از بازی‌ها، با طرحی خلاقانه به منظور افزودن جواهرات مجازی، لوازم جانبی و پوشاکی که می‌توانند در شبکه‌های اجتماعی نیز مورد استفاده قرار گیرند، توانسته در این صنعت به درآمدهای بسیاری دست یابد. 

عکاسان، نقاشان، موسیقی‌دانان و هنرمندان بسیاری از سراسر جهان امروز در حال فعالیت در این بازارها هستند و در آنجا به خرید آثار دیگران و فروش آثار خود می‌پردازند. این معاملات به گونه‌ای انجام می‌شوند که در صورت عدم واگذاری حق کپی‌رایت به خریدار بعد از هربار فروش اثر به طور خودکار درصدی از درآمد و سود آن به کیف پول صاحب اثر انتقال پیدا کند. برای این منظور قبل از به فروش گذاشتن توکن در حساب کاربری صاحب NFT در بستر معاملاتی مورد نظر نیاز به تنظیم حقوق واگذاری اثر یا آثار است. 

همچنین علاوه بر آثار هنری و ورزشی می‌توان در این بازارها املاک دیجیتال و دارایی‌های سه بعدی چون لوازم منزل و اشیاء گرانبها را خریداری کرد. در واقع، اخیراً یک “خانه دیجیتالی” با قیمت 500000 دلار در این بازار به فروش رسیده است. خانه مریخ، طراحی شده توسط هنرمند تورنتو کریستا کیم، در بستر معاملاتی هنر دیجیتال SuperRare به عنوان اولین خانه دیجیتال در جهان توصیف شد. این ملک با کمک یک نرم‌افزار معماری بازی ویدیویی ایجاد شده که به وسیله استفاده از واقعیت مجازی به مالک خود اجازه کاوش در این منزل و گرفتن حمام آفتاب در حیاط خانه در جو مریخ را می‌دهد. در این بازار نوپا و جالب حتی توئیت‌ها هم ارزش دارند. جک دورسی، بنیانگذار توییتر، چندی پیش توانست اولین توئیتی که در پلتفرمش منتشر شده بود را در قالب یک توکن غیر قابل تعویض به قیمت کلان 2،915،835.47 دلار به فروش برساند. 

ابهامات و NFT ها: 

اینطور که مشخص است هر اثر، دارایی یا ایده‌ای میتواند بر روی شبکه بلاکچین تبدیل به یک NFT شده و به فروش برسد. تنها کافیست که صاحب توکن بتواند برای آن ایجاد نیاز و بازارسازی یا ارزش‌سازی کند. اما نباید فراموش کرد که NFT هنوز به سطح کاربری واقعی خود نرسیده و ابهامات بسیاری از این دنیای زیبا و پیچیده ذهن بازیگردانان این حوزه را به خود مشغول کرده است.  از جمله این ابهامات می‌توان به مسائل حقوقی اثر پس از مرگ صاحبش، مالکیت واقعی اشیاء یا آثار هنری فیزیکی پس از فروش نسخه دیجیتال آن‌ها و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد. در پایان اگرچه نه در ظاهر اما با کمی عمیق شدن در این دنیای پر رمز و راز به راحتی می‌توان پی برد که این توکن‌ها هم قطعا دارای پتانسیل منفی هستند. 

معروفترین بازار توکن تعویض ناپذیر در سال 2020 بازار opensea است که می توانید در آنجا آثار هنری خود را به ثبت رسانده و به صورت توکن به فروش برسانید.