علم غیرمتمرکز (DeSci) در مسیر توسعه علم متمرکز

با ظهور و توسعه بلاکچین، جهان شروع به تلاش برای باز بودن، شفافیت و عدم تمرکز در بسیاری از صنایع کرد. تنها در چند سال، بلاکچین از بیتکوین و سیستم های پرداخت راه خود را به جنبه های بیشتر و سودمندتری برای بشریت باز کرد و باعث شد امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) گام های اولیه خود را با موفقیت بردارد، همچنین فضای هنر و خلاقیت برای افراد با استعداد بازتر شد. در کمتر از 10 سال، مفاهیم NFT، دیفای، متاورس و وب 3.0 گسترده شدند. بنابراین جای تعجب نیست اگر که گام بعدی مربوط به علم غیرمتمرکز (DeSci) باشد.

سالهای اخیر شاهد پیشرفت هایی در بسیاری از زمینه های علمی مختلف مانند کشف واکسن های RNA، پیشرفت های مهندسی ژنتیک، و آزمایش های همجوشی موفق بوده ایم اما در این مقاله به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که…

آیا علم به عنوان یک بخش مجرد در حال تکامل و تمرکززدایی است یا سیستم قدیمی آن ظهور علم و تحقیقات جدید را کند میکند؟

مشکلات اساسی علوم و تحقیقات چیست؟

علم بسیار متمرکز است و اغلب توسط نهادهای دولتی کنترل می شود، از این رو دست های دانشمندان عملا بسته است، زیرا آنها به بودجه و تأیید برخی تنظیم کننده ها وابسته هستند و این تنظیم کننده ها هستند که تصمیم می گیرند دانشمندان روی چه چیزهایی مطالعه کنند؟

جوامع مختلف اغلب صنایع مورد علاقه ای مانند پزشکی و فناوری اطلاعات دارند و زمینه های مشخصی مانند تحقیقات در مورد تغییرات جوّی، علوم کیهانی و… نیز وجود دارند که این چارچوب ها عرصه را برای دانشمندانی که قصد دارند تا پای خود را فراتر بگذارند، بسیار تنگ کرده است ولی از سوی دیگر جامعه دانشمندانی که مفهوم جدید علم غیرمتمرکز (DeSci) را پیش می برند، در مورد چندین مشکل جهانی که قبلا کمتر به آنها پرداخته شده، با علم مدرن صحبت می کنند.

چالش های اصلی علوم و تحقیقات

یکی از بزرگترین چالش ها تامین مالی تحقیقات پایه است.

دانشمندان عموما زمان زیادی را صرف تکمیل درخواست های کمک هزینه می کنند اما آنها ممکن است هرگز برای ایده های خود پولی دریافت نکنند، چرا که یا رشته آنها با علایق تجاری دیگران ارتباط ندارد، یا رتبه آنها به اندازه کافی در جامعه جهانی بالا نیست، و یا حوزه تحقیقاتی آنها به نهادهای دولتی اهمیتی نمی دهد.

مشکل دیگر دسترسی عمومی به تحقیقات تازه متشر شده است.

چاپ تحقیقات در نشریات قدرتمند علمی بسیار پرهزینه است، بنابراین همه محققان و دانشمندان نمی توانند در مورد اکتشافات خود به جهان بگویند. به عنوان مثال، چاپ یک مقاله در مجله پزشکی معتبر The Lancet  چیزی در حدود 6500 دلار و یک مقاله درNature  هزینه ای برابر با 11000 دلار را شامل می شود.

مشکل سوم دخالت سیاسی در علم و عدم شفافیت آن است.

رویکرد تحقیق اغلب ذهنی است. این مسئله همچنین در مورد فهرست های مشروط دانشمندان تایید شده و حوزه های علمی که مقامات بلندپایه و وزارتخانه ها می خواهند ایجاد کنند و تئوری های توطئه مختلف در مورد تأثیر داروخانه های بزرگ در لابی کردن منافع آنها به منظور مطالعه یافتن درمان برای بیماری های مزمن نیز صدق میکند.

حل مشکلات علم متمرکز توسط DAOها

علم غیرمتمرکز (DeSci) می تواند توسط DAO ها مورد توجه قرار گیرد و توسعه یابد. سازمان های مستقلی که چالش های تحقیقاتی فردی را حل می کنند یا ابزارهای متنوعی که بلاکچین ارائه می دهد، می تواند کمک شایانی به مستقل شدن علم کند.

به عنوان مثال، بلاکچین در علم می تواند:

• از ابزارهای DeFi برای رسیدگی به چالش های تامین مالی علوم و تحقیقات استفاده کند.
• واسطه بین محققان و داوران را حذف کند.
• اعتبار یک دانشمند را به شیوه ای بی طرفانه تایید کند.
• علم حقیقی را به روی جهانیان باز کند.

اینها چهار مزیت علم غیرمتمرکز (DeSci) هستند که توجه آینده نگر بسیاری را به این شکل جدید از علم معطوف کرده اند.

چالش هایی که تاکنون مورد توجه علم غیرمتمرکز (SeSci) قرار گرفته است

علم غیرمتمرکز (DeSci) تازه شروع به توسعه کرده اما سازمان هایی در حال ظهور هستند که دانشمندان را در سراسر جهان گرد هم می آورند. در همین راستا اکوسیستم DeSci از چندین بنیاد، مراکز تحقیقاتی و پلتفرم های مختلف برای انتشار داده های علمی تشکیل شده است. مجموع تمام اینها تمرکززدایی علوم و تحقیقات را به عنوان یک بخش مجرد نوید می دهد.

از سوی دیگر؛ هدف برخی از DAO ها حل مشکلات خاص مربوط به سیستم علمی است که این موضوع اهمیت DAO را دوچندان می کند. به عنوان مثال، برای حل مشکل بودجه، فراهم کردن بستری برای انتشار تحقیقات علمی، گردآوری یک هیئت مستقل از کارشناسان و…

چند نمونه از DAOهای فعال در بخش علوم و تحقیقات جدید

پروژه Molecule یک پلتفرم جمع آوری کمک مالی برای تحقیقات بایوتکنولوژی است.

در حال حاضر، حدود 40 دانشمند در این وبسایت به دنبال بودجه برای پروژه های خود هستند. توسط این پلتفرم دیگر هرکسی می تواند اکتشافات مهم آینده را ببیند و از آنها حمایت کند. به عنوان مثال؛ این مطالعات شامل تحقیق برای درمان موثر بیماری های خودایمنی مثل پسوریازیس بوده و همچنین در جستجوی آنتی بادی برای بیماری هایی است که هنوز درمان قطعی ندارند، لازم به ذکر است که تاکنون چندین پروژه؛ بودجه لازم را برای مراحل اولیه آزمایش هایشان از طریق این پلتفرم جمع آوری کرده اند.

VitaDAO در حال بررسی افزایش طول عمر است.

طول عمر یکی از موضوعات محبوب علم غیرمتمرکز (DeSci) است و به سرعت در حال جمع آوری سرمایه های لازم است. خوب است که بدانیم تاکنون چیزی در حدود 5000 دانشمند، فقط به این خاطر به DeSci ملحق شده اند، بیش از دویست پروژه تاکنون منتشر شده و مجموعا سرمایه ای برابر با 2.6 میلیون دلار در مدتی کوتاه برای این پروژه ها جمع آوری شده است.

Antidote DAO به دنبال درمان های موثر برای سرطان است.

بنیانگذاران این سازمان کاری با علم ندارند، اما فناوری بلاکچین را خوب درک می کنند. با کمک جامعه کریپتو، آنها برای جسورانه ترین تحقیقات به منظور یافتن درمان های جدید برای بیماری هایی که سالانه میلیون ها نفر را در سراسر جهان می کشد، بودجه جمع آوری می کنند.

اجماع

پس از رشد جهانی فناوری بلاکچین، دانشمندان بسیاری از سرتاسر جهان شروع به توسعه روند علوم و تحقیقات سنتی کردند و با ایجاد بسترهایی برای گرده همایی در جوامع غیرمتمرکز مفهوم علم غیرمتمرکز (DeSci) را به دنیا معرفی کردند. همچنین فعالان DeSci در حال برگزاری میزگردهایی در کنفرانس های مهم بلاکچینی هستند تا به سرعت، محققان با استعداد و مهمتر از همه سرمایه گذارانی را که به ایده های آنها ایمان دارند، گرد هم آورند.

این فعالیت ها به تازگی آغاز شده اند، بنابراین هیچ یک از سازمان ها هنوز نمی توانند دستاوردهای علمی برجسته ای داشته باشند. با این حال، دانشمندان و گروه های تحقیقاتی در علوم مختلف تاکنون از همین طریق توانسته اند بودجه های مورد نیاز خود را جمع آوری کنند که این به معنی ظهور سریع الوقوع نتایج علم غیرمتمرکز (DeSci) خواهد بود.