مشکل قابلیت ردیابی در زنجیره تامین

به طور حتم تمام ما تاکنون صحبت های بسیاری در مورد ویژگی های فناوری بلاکچین؛ همچون شفافیت، تغییر ناپذیری، یکپارچگی و قابلیت ردیابی اطلاعات شنیده ایم. این ویژگی ها هر کدام به تنهایی توانسته اند پایشان را از چارچوب های سنتی فناوری اطلاعات فراتر بگذارند، به گونه ای که با توجه به پیچیدگی ساختار در زنجیره های تامین مدرن، یکی از فضاهای نیازمند به علوم فناوری اطلاعات و قابلیت ردیابی داده ها به طور حتم همین بستر زنجیره تامین در صنایع مختلف است.

بیشتر بخوانیم: مزایای فناوری بلاکچین – از چرا؟ تا یادگیری!

بخش های مختلف در زنجیره های تامین

زنجیره های تامین مدرن شامل بخش ها و لایه های جدا از یکدیگر از لحاظ جغرافیایی هستند که منجر به جهانی شدن این زنجیره ها شده که این امر نیاز به سیاست های نظارتی جداگانه دارد.

بیشتر بخوانیم: راه حل های بلاکچین برای زنجیره تامین

زنجیره های تامین عموما متشکل از پنج بخش اصلی هستند:

1. تامین مواد اولیه
2. تولید
3. توزیع
4. خرده فروشی
5. خرید توسط مصرف کننده نهایی

ثبت مداوم عملیات های انجام شده در هر بخش، برای اینکه محصول نهایی از تامین کننده به دست مصرف کننده برسد، از اهمیت بالایی برخوردار است. در نتیجه، جریان مواد و اطلاعات در میان این بخش ها به گونه ای زنجیروار همیشه برقرار است.

به بیان دیگر؛ زنجیره تامین شامل ثبت کلیه بخش ها و فرآیند هایی است که در ایجاد رضایت مصرف کنندگان نقش اساسی دارند.

قابلیت ردیابی به عنوان یک چالش اصلی

زنجیره های تامین در حال تبدیل شدن به ساختارهای پیچیده ای هستند که اهداف متنوعی برای آنها وجود دارد و این امر باعث ایجاد چالش های زیادی در زمینه مدیریت جریان های اطلاعاتی و جریان مواد بین بخش های ذکر شده است.

بیشتر بخوانیم: دلایل اهمیت DAO ها و فراخوانی برای شفافیت

یکی از چالش های اصلی در زنجیره تامین مشکل قابلیت ردیابی محصولات در طول زنجیره است، به ویژه در صنایع دارویی، کشاورزی و غذایی که از پیچیدگی های منحصر بفرد خاص خودشان و محدودیت زمانی برخوردارند.

مفهوم نوظهور قابلیت ردیابی

اگرچه قابلیت ردیابی محصولات در طول زنجیره تامین مزایای زیادی را ایجاد می کند اما مفهومی نوظهور است که به ندرت اجرا می شود، بنابراین مصرف کنندگان قادر به تایید اصالت کالای دریافتی خود نیستند و در نتیجه، چاره ای جز اعتماد به گواهینامه چاپ شده بر روی محصولات ندارند.

به بیان ساده تر؛ زمانی که مصرف کننده نهایی محصول، آن را خریداری می کند، این امکان برای او وجود ندارد که به اطلاعاتی همچون اطلاعات مواد اولیه، اطلاعات فرآیند تولید، اطلاعات نگهداری و انبارداری محصول در طول زنجیره تامین دسترسی پیدا کند که این امر با توجه به سودجویی برخی تولیدکنندگان یا بازیگران بدی چون واسطه ها یا فروشندگان غیرقابل اعتماد امروزه از اهمیت خاصی برخوردار شده است. به طوری که هم اکنون در صنعت تولید، با توجه به بهبود قابلیت اطمینان محصول و استانداردهای کیفیت، ایجاد یک قابلیت ردیابی شفاف برای محصولات نهایی به طور فزاینده ای حیاتی است.

نقش بلاکچین در ماهیت قابلیت ردیابی

بر روی کاغذ اکوسیستم بلاکچین بعنوان یک پایگاه داده قابل اطمینان، حداقل در یک فضای آکادمیک و با ایجاد یک شبکه توزیع شده در زنجیره تامین، به عنوان یک پایگاه داده یکپارچه به شمار می آید که نتیجه این یکپارچگی اطلاعات منجر به توانایی ایجاد قابلیت ردیابی در طول زنجیره تامین خواهد شد.

اگرچه که شفافیت اطلاعات در بلاکچین های عمومی از پیاده سازی آنها بعنوان یک راه حل موثر برای این چالش جلوگیری می کند. چرا که به دلیل افشای اطلاعات محرمانه نمی توان از این دسته از بلاکچین ها بعنوان یک پایگاه داده قابل اعتماد در صنایع مختلف استفاده کرد. بدین منظور بلاکچین های خصوصی و نیمه خصوصی که همچنین آنها را به عنوان بلاکچین های سازمانی می شناسیم، گزینه اصلی برای حل چالش قابلیت ردیابی محسوب می شوند، زیرا در آنها شفافیت اطلاعات فقط برای اعضای منتخب و مورد تایید برقرار است.

بیشتر بخوانیم: Hyperledger Fabric در رویکردی سازمانی به بلاکچین

بنابراین در سالهای آینده، بلاکچین های خصوصی و نیمه خصوصی در بسترهای غیرمالی می توانند نقش سازنده ای را ایفا کنند و در همین راستا خواهد توانست توجه بسیاری از مدیران و سازمان ها را به خود جلب کنند.

اجماع

مفهوم قابلیت ردیابی یکی از اصلی ترین چالش های این روزهای صنایع تولیدی است. این مفهوم با پیگیری کلیه فرآیندهای انجام شده توسط ذینفعان در طول زنجیره تامین معنا پیدا می کند.

به بیان دیگر؛ معنا یافتن قابلیت ردیابی مستلزم آن است که تمام فرآیند های انجام شده بر روی محصول نهایی از همان ابتدای زنجیره تامین به صورت یکپارچه ثبت شوند که این خود یک چالش اساسی محسوب می شود.

برای این منظور برای حل این چالش فناوری های فراوانی برای ایجاد قابلیت ردیابی در طول زنجیره تامین به عنوان سیستم انتقال اطلاعات پیشنهاد شده اند که یکی از اصلی ترین این فناوری ها، معماری توزیع شده مبتنی بر شبکه های بلاکچینی است که در سالیان اخیر توجه فضای آکادمیک را بیش از پیش به خود جلب کرده است.